Ledigheid is des duivels oorkussen. U kent dat spreekwoord wel. Geldt dat ook in gevangenis? Ik denk van wel. Werken in de gevangenis geeft in ieder geval afleiding. Ik leen dat van Blaise Pascal, de grote christen geleerde uit de 17e eeuw. Het ergste van detentie is niet dat je je vrijheid kwijt bent, maar dat er geen verstrooiing is, aldus Pascal. Het zal in zijn tijd nog wel een graadje soberder zijn geweest om vast te zitten. Maar de overeenkomst is wel dat het gewone leven stil komt te staan. En ‘de tv praat niet terug’, zei een gevangene eens tegen me.
Verder, werken is met de schepping aan ons mensen meegegeven. God wil dat zo. Werken is goed.
Integratiekansen
Tot 1 juli 2021 was je als gevangene verplicht te werken, tenminste als je in de gevangenis zat en ‘afgestraft’ was. Was je zaak nog onder de rechter, dan zat je in een Huis van Bewaring en was er een recht om te werken. Nu is het dus een vrijwillige keus. Gemiddeld werkt een gevangene zo’n 20 uur per week, tegen een uurloon van minder dan één euro. Met de inkomsten kun je ‘boodschappen doen’ en de huur betalen van tv en koelkast.
De visie op werken is in de loop der jaren diverse malen veranderd. Toen ik in 1995 begon met Gevangenenzorg Nederland, was net de beleidsnota Werkzame Detentie gepresenteerd. Inmiddels staat er een mooi justitieel arbeidsbedrijf (In-Made) waar duizenden gevangenen per dag aan het werk zijn. De rode draad door de jaren heen is het verbeteren van de integratiekansen voor gevangenen via arbeid. Of dat werken verplicht of vrijwillig is, daarover verschillen de meningen.
‘Eenzame eeuw’
Wat mij fascineert aan arbeid is dat zoveel mensen het belangrijk vinden om mee te doen. Zelfs wie financieel onafhankelijk is en niet meer hoeft te werken, zet zich in — bijvoorbeeld als vrijwilliger om gevangenen te bezoeken. En dat werk is van onschatbare waarde. Zeker in onze ‘eenzame eeuw’. Aandacht geven én ontvangen doet mensen goed. Voor gevangenen kan het zelfs het verschil maken tussen hun leven weer op de rails krijgen na detentie of terugvallen in criminaliteit
Bezig zijn met integratie is vaak zwoegen. Maar daarvoor geeft Salomo een werkzaam advies: eet en drinkt en geniet het goede van je zwoegen. Want dat is een gave van God.
Met gevangen groet,
Hans Barendrecht
directeur bestuurder
