Op deze pagina
Voor ex-gevangenen is het vinden van geschikt en duurzaam werk een van de grootste uitdagingen na detentie. De pilot Maatwerk, uitgevoerd door Gevangenenzorg Nederland in de gevangenis van Alphen aan den Rijn, helpt hen daarbij. Het project dat in 2022 is gestart, richt zich op het vergroten van kansen op arbeidsintegratie en het motiveren van gevangenen om aan hun toekomst te werken. Een recent onderzoek van Dialogic, uitgevoerd in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Datacentrum (WODC), bevestigt dat deze aanpak een waardevolle bijdrage levert aan de re-integratie.
Maatwerk bouwt voort op een eerdere pilot van Gevangenenzorg in de gevangenis van Krimpen aan den IJssel: De Compagnie (2015–2021). Het succes van deze aanpak schuilt volgens de onderzoekers voor een groot deel in de inzet van vrijwilligers. Zij spelen een belangrijke rol in het ondersteunen van gevangenen op weg naar werk, maar ook in het verbeteren van de sfeer en het leefklimaat binnen de gevangenis.
Vrijwilligers van Maatwerk zijn actief op de leefafdelingen en in het re-integratiecentrum van de gevangenis. Zij leggen contact met gevangenen en bieden hen een luisterend oor en gaan één op één met hen in gesprek. Ook begeleiden zij gevangenen tijdens de Cursus Arbeidsoriëntatie (CAO), die deelnemers helpt inzicht te krijgen in hun motivatie, kwaliteiten en werkvoorkeuren. Naast arbeid gerelateerde ondersteuning biedt Maatwerk ook cursussen gericht op herstel, zowel op persoonlijk vlak (de SOS Cursus) als in relaties (de cursus Back tot he Future). Het totaalpakket motiveert gevangenen om vooruit te kijken en werkt toe naar een stabielere toekomst.
Praktische ondersteuning
De aanpak biedt verder praktische ondersteuning: de adviseurs arbeidsintegratie van Gevangenenzorg Nederland beleggen ondernemersbijeenkomsten in de gevangenis en leggen contacten tussen gevangenen en potentiële werkgevers. Tijdens de pilotperiode zijn 37 trajecten afgerond, waarvan 15 hebben geleid tot werk. Voor een deel van de deelnemers is ook een nazorgtraject opgezet, zodat ze na hun detentie verdere begeleiding krijgen.
Onderzoek benadrukt meerwaarde van vrijwilligers
De evaluatie van Dialogic laat zien dat vrijwilligers een cruciale rol spelen binnen Maatwerk. Hun aanwezigheid ontlast volgens het rapport de casemanagers en biedt gevangenen emotionele en praktische steun. Vrijwilligers fungeren als maatjes, waardoor vertrouwen en motivatie worden opgebouwd.
Daarnaast hebben vrijwilligers volgens de onderzoekers een positieve invloed op het leefklimaat. De casemanagers en de afdeling Detentie & Re-integratie die de onderzoekers spraken, beamen dat de aanwezigheid van vrijwilligers de sfeer verbetert, wat bijdraagt aan een prettigere omgeving voor zowel personeel als gevangenen.
Schaalbaarheid en toekomst
De onderzoekers benadrukken dat de aanpak van Maatwerk potentie heeft om door andere gevangenissen en vrijwilligersorganisaties te worden overgenomen. Voor succes is het wel belangrijk dat:
- de vrijwilligersorganisatie goed is georganiseerd en voldoende vrijwilligers beschikbaar heeft;
- er nauwe samenwerking is tussen de gevangenis en de vrijwilligersorganisatie;
- het management van de gevangenis de aanpak ondersteunt en medewerkers faciliteert in hun samenwerking met vrijwilligers.
Maatwerk bewijst volgens de onderzoekers dat re-integratie meer kans van slagen heeft als vrijwilligers en professionals samen optrekken. De combinatie van persoonlijke aandacht, praktische hulp en structurele begeleiding biedt ex-gevangenen niet alleen een beter perspectief op werk, maar ook op een succesvolle herstart in de maatschappij.
Lees hier het volledige rapport.
