Jaarlijks mag ik voor masterstudenten Strafrecht een gastcollege verzorgen aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) Dat is mooi werk. Ik vertel over wat onze vrijwilligers doen en waarom. En ook hoe belangrijk de menselijke maat hierbij is, juist in gevangenissen waar dat gemakkelijk onder druk kan staan. Diezelfde notie hoor ik ook bij prof. Sven Brinkhoff, hoogleraar straf(proces)recht aan de UvA. We hebben wel een klik geloof ik.
Op 18 september hield hij zijn inaugurele rede. Hij vroeg aandacht voor de kwetsbare strafrechtspleging en voerde een pleidooi voor een integere opsporing. De oratie werd trouwens uitgesproken in de Oude Lutherse Kerk. Kent u dat eeuwenoude gebouw in hartje Amsterdam? De kerkzaal heeft twee galerijen boven elkaar. Zoals het bij de beste preek weleens kan gebeuren, worden je gedachten zomaar opgetild. Ik zat achter het mooie orgel en de afgeladen kerk zong uit volle borst ‘O Jezus, hoe vertrouwd en goed, klinkt mij uw naam in ’t oor, Uw Naam die mij geloven doet: Gij gaat mij reddend voor’. Het is een bekend lied van de bekeerde 18e-eeuwse slavenhandelaar John Newton. Hij is vooral bekend van Amazing Grace.
Betrouwbaar
Hoezo dít lied? Dat heeft te maken met het woord kroongetuige. Prof. Brinkhoff maakt zich zorgen over het gebruik daarvan. Zijn ze wel betrouwbaar? Kroongetuigen zitten zelf ook in het verdachtenbankje. Spreken ze wel de waarheid? Moet de overheid zich eigenlijk wel inlaten met criminelen?
Kroongetuige. Betrouwbaar. Opsporing. Ik dwaalde in die mooie kerk af naar ons werk. Is het pleidooi van Sven Brinkhoff ook niet van toepassing op onze vrijwilligers? Zijn zij niet getuige van wat de hemelse Kroon wil? Moet je niet uitermate betrouwbaar zijn als je gevangenen bezoekt? Moet je niet los zijn van enig eigen voordeel? En moet niet alle focus gericht zijn op de gevangene, de tbs-patiënt of achterblijver om met aandacht op te sporen wat men van ons nodig heeft?
Wat is wenselijk?
Brinkhoff sprak van een ‘giftige cocktail’. Van een ongewenste afhankelijkheid van de politie en het Openbaar Ministerie van de kroongetuige. Wat is toelaatbaar? Wat is wenselijk? Wat is rechtmatig? Het kan de jurist in mij zijn, maar ik ontvang ze als belangrijke vragen voor ons.
Jezus, wiens komst we binnenkort weer gedenken, zegt kortweg: je hebt Mij bezocht in de gevangenis. Bezocht. In dat woord zit zoveel dynamiek. Ik ben er voor jou. Leg je hart maar op tafel. We vinden een deur uit het dal der moeite.
Intussen wordt het tweede couplet ingezet: Uw Naam die onze wonden heelt . . . Is dat niet omdat God ons met kerst bezoekt in Jezus?
Met gevangen groet,
Hans Barendrecht
directeur bestuurder
